Współczesny rynek transportowy, z jego niezliczonymi ryzykami , wymaga solidnych rozwiązań ubezpieczeniowych. Przedsiębiorstwa transportowe i spedycyjne są codziennie narażone na szereg niebezpieczeństw, od wypadków, przez kradzieże, po opóźnienia w dostawach. W tym kontekście niezmiernie ważne jest, aby zarówno przewoźnicy, jak i spedytorzy dysponowali odpowiednim ubezpieczeniem, które zabezpieczy ich przed negatywnymi skutkami takich zdarzeń. Niniejszy artykuł ma na celu przedstawić różne aspekty ubezpieczeń w transporcie, ze szczególnym uwzględnieniem Odpowiedzialności Cywilnej Przewoźnika (OCP), Odpowiedzialności Cywilnej Spedytora (OCS), a także ubezpieczenia Cargo, które stanowią kluczowe elementy w procesie zarządzania ryzykiem w branży transportowej.

Odpowiedzialność Cywilna Przewoźnika (OCP)

Zaczynamy od polisy OCP, czyli od ubezpieczenia Odpowiedzialności Cywilnej Przewoźnika. Ubezpieczenie OCP to ochrona przed skutkami zniszczenia lub kradzieży ładunku, ale także przed skutkami opóźnienia dostawy.

Zanim wykupi się polisę OCP, warto dokładnie zapoznać się z warunkami ubezpieczenia. Zazwyczaj można tam znaleźć wiele wyłączeń, które sprawiają, że zakład ubezpieczeń odmawia wypłacenia odszkodowania. Nie warto zatem oszczędzać na OCP, ponieważ im więcej klauzul, które zostaną wpisane do polisy, tym większa ochrona przewoźnika. Niska cena polisy z reguły oznacza, że ubezpieczony nie będzie chroniony przed wieloma zdarzeniami, które mają często miejsce w transporcie. Warto również zwrócić uwagę na sumę gwarancyjną. Powinna być na takim poziomie, który minimalizowałby ryzyko, że przewoźnik będzie musiał pokryć szkody z własnej kieszeni.

Należy pamiętać, że OCP obowiązujące w Polsce może różnić się od OCP międzynarodowego. Wynika to z faktu, że przewozy krajowe i międzynarodowe regulują inne akty prawne, w których odpowiedzialność przewoźnika jest nieco inaczej ujęta. Na przykład zgodnie z konwencją CMR przewoźnik unika odpowiedzialności za utratę lub zniszczenie ładunku między innymi, gdy towar nie był opakowany lub był opakowany w sposób wadliwy, gdy dokonywano przewozu żywych zwierząt, stwierdzono wadliwość numerów na sztukach przesyłki itd. W przypadku prawa polskiego przewoźnik jest zwolniony z odpowiedzialności na przykład, gdy następuje załadowanie przez nadawcę i wyładowanie przez odbiorcę, nadano towar pod nazwą niezgodną z rzeczywistością itd.

Odpowiedzialność Cywilna Spedytora (OCS)

OCS jest ubezpieczeniem dedykowanym spedytorom, czyli firmom organizującym przewozy ładunków na zlecenie swoich klientów. OCS to po prostu Odpowiedzialność Cywilna Spedytora. Chodzi tutaj o odpowiedzialność spedytora wobec jego kontrahenta, ale również wobec osób/podmiotów trzecich. Szkody mogą bowiem powstać z tytułu niewykonania usługi spedycyjnej lub nawet z nienależytego wykonania takiej usługi.

Polisa OCS chroni czynności typowo spedycyjne. Można tu wymienić na przykład podpisanie umowy o przewóz towaru z przewoźnikiem, przygotowanie dokumentów przewozowych, opracowanie wytycznych dotyczących załadunku, przewozu i wyładunku towaru, pakowanie, kontrola przesyłek itp.

Zakres ochrony OCS zależy znowu od ceny polisy. Im tańsze ubezpieczenie, tym gorsza ochrona. W przypadku droższej wersji polisy spedytor może często ubezpieczyć się również od utraty ładunku w wyniku kradzieży, a niekiedy nawet posiadać ochronę od szkód powstałych wskutek rażącego niedbalstwa (nie wszystkie zakłady ubezpieczeń się na to zgadzają). Przed zawarciem ubezpieczenia należy oczywiście dokładnie przeanalizować zakres ochrony.OCP i OCS to ubezpieczenia skierowane do różnych podmiotów działających w branży transportowej – przewoźnika i spedytora. Nie należy zatem ich mylić. Każda z tych polis zapewnia bowiem nieco inny zakres ochrony.

Ubezpieczenie Cargo

Ubezpieczenie Cargo w transporcie jest ubezpieczeniem mienia w transporcie oraz ubezpieczeniem mienia w komunikacji. Obejmuje ochroną towar przewożony drogą lądową, kolejową, śródlądową, lotniczą, morską – od utraty, ubytku czy zniszczenia, niezależnie czy przewozimy go samodzielnie czy korzystamy z zawodowego przewoźnika w transporcie krajowym lub międzynarodowym. Nie ma także znaczenia czy mienie jest nowe czy używane. Dodatkowym udogodnieniem jest korzystna i niewygórowana cena.

Trzy warianty ubezpieczenia cargo

Zakres ubezpieczenia cargo zależy od wybranego przez nas wariantu ubezpieczenia. Do dyspozycji mamy trzy warianty:

1. Zakres podstawowy cargo – który obejmuje szkody powstałe wskutek takich zdarzeń losowych, jak:
   a) deszcz nawalny,
   b) dewastacja,
   c) eksplozja,
   d) grad,
   e) huragan,
   f) lawina,
   g) osuwanie się ziemi,
   h) powódź,
   i) pożar,
   j) rabunek,
   k) trzęsienie ziemi,
   l) uderzenie pioruna,
   ł) uderzenie przedmiotu w środek transportu,
   m) wypadek środka transportu,
   n) zapadanie się ziemi.
2. Zakres rozszerzony cargo – który obejmuje zakres podstawowy oraz dodatkowo szkody powstałe wskutek:
   a) kradzieży ładunku wraz ze środkiem transportu,
   b) kradzieży z włamaniem.
3. Pełny zakres ubezpieczenia cargo – który obejmuje wszelkie szkody w przewożonym ładunku, które nie zostały wyłączone w ogólnych t) warunkach ubezpieczenia (tzw. ubezpieczenie od ryzyk wszystkich).

Zakres ubezpieczenia cargo może zostać dodatkowo rozszerzony m.in. o klauzule dotyczące:

a) aktów terroryzmu,
b) zamieszek, rozruchów, strajków itp.
c) klauzule branżowe, regulujące przewóz ładunków określonego rodzaju, np. mrożonek itp.