W dzisiejszym artykule weźmiemy pod lupę jeden z najważniejszych aktów prawnych dotyczących transportu międzynarodowego, czyli konwencję CMR. 

Jest to umowa o międzynarodowym przewozie drogowym towarów (CMR). Została podpisana w 1956 r. w Genewie i jest podstawowym i bez wątpienia najważniejszym dokumentem prawnym regulujący przepisy w zakresie międzynarodowego transportu rzeczy. Znajomość tych regulacji jest fundamentem funkcjonowania firm transportowych w Polsce i Europie.

Konwencja CMR wprowadza i ujednolica:
• warunki umowy o przewóz drogowy towarów,
• dokumentację przewozową,
• odpowiedzialność przewoźnika,
• tryb skarg i reklamacji,
• roszczenia wynikające z przewozu,
• przewozy wykonywane kolejno przez kilku przewoźników.

Kiedy konwencja CMR ma zastosowanie?

Konwencja CMR zastosowanie przy wykonywaniu zarobkowego przewozu drogowego rzeczy pod warunkiem, że miejsce nadania towaru i miejsce przeznaczenia znajdują się w dwóch różnych krajach (przy czym przynajmniej jedno z nich musi być stroną umowy).

Czy przepisy Konwencji CMR można stosować do krajowych przewozów drogowych?

Warto pamiętać, że w przypadku przewozów drogowych na terenie Polski zastosowanie mają przepisy prawa krajowego, tj. ustawa prawo przewozowe. Jednak niektóre firmy transportowe przy przyjmowaniu zlecenia informują, że do wykonywanych przez nich transportów mają zastosowanie tylko i wyłącznie przepisy Konwencji CMR. Co w takim przypadku? W Polsce prawem bezwzględnie obowiązującym jest ustawa. Oznacza to, że w przypadku, gdyby jakiekolwiek zapisy o stosowaniu Konwencji CMR zamiast prawa przewozowego do przewozów drogowych krajowych zostały wprowadzone do umowy przewozu, a odbiegałyby one od regulacji w prawie przewozowym to pierwszeństwo stosowania miałoby prawo przewozowe.

Najważniejsze kwestie uregulowane przez Konwencję CMR

Czy brak listu przewozowego może być przyczyną nie zapłacenia za transport?

Brak listu przewozowego nie może być podstawą do nie zapłacenia za transport przez zleceniodawcę. Mówi o tym poniższy artykuł.

Artykuł 4

Dowodem zawarcia umowy przewozu jest list przewozowy. Brak, nieprawidłowość lub utrata listu przewozowego nie wpływa na istnienie ani na ważność umowy przewozu, która mimo to podlega przepisom niniejszej Konwencji.

W tym przypadku przewoźnik, na wszelkie możliwe sposoby musi wykazać, że transport faktycznie się odbył.

Kto odpowiada za nieścisłości w liście przewozowym, takie jak waga  i miejsce dostarczenia.

Za prawidłową wagę wpisaną w liście przewozowym odpowiada nadawca, tak samo jest z miejscem dostarczenia. Jeżeli w dokumentach będziemy mieli wpisane 24 tony, a podczas kontroli okaże się, że jest to 26 ton, odpowiedzialność ponosi nadawca.

Co musi zawierać list przewozowy?

Artykuł 6

 

1. List przewozowy powinien zawierać następujące dane :a. miejsce i datę jego wystawienia;
b. nazwisko (nazwę) i adres nadawcy;
c. nazwisko (nazwę) i adres przewoźnika;
d. miejsce i datę przyjęcia towaru do przewozu oraz przewidziane miejsce jego wydania;
e. nazwisko (nazwę) i adres odbiorcy;
f. powszechnie używane określenie rodzaju towaru oraz sposób opakowania, a dla towarów niebezpiecznych ich ogólnie uznane określenie;
g. ilość sztuk, ich cechy i numery;
h. wagę brutto lub inaczej wyrażoną ilość towaru;
i. koszty związane z przewozem (przewoźne, koszty dodatkowe, należności celne i inne koszty powstałe od chwili zawarcia umowy do chwili dostawy);
j. instrukcje niezbędne dla załatwienia formalności celnych i innych;
k. oświadczenie, że przewóz, bez względu na jakąkolwiek przeciwną klauzulę, podlega przepisom niniejszej Konwencji.

Z powodu awarii auta przewoźnik spóźnił się lub w ogóle nie podjechał na załadunek

Konwencja mówi jasno, że zły stan techniczny nie zwalnia przewoźnika z odpowiedzialności.

Artykuł 17
[…]
3. Przewoźnik nie może powoływać się dla zwolnienia się od odpowiedzialności ani na wady pojazdu, którym się posługuje dla wykonania przewozu, ani na winę osoby lub pracowników osoby, u której pojazd wynajął.

Podczas transportu towar uległ uszkodzeniu, kto za to odpowiada?

Tutaj również konwencja CMR jest dość precyzyjna.

Artykuł 17

 

1. Przewoźnik odpowiada za całkowite lub częściowe zaginięcie towaru lub za jego uszkodzenie, które nastąpiło w czasie między przyjęciem towaru a jego wydaniem, jak również za opóźnienie dostawy.

Są jednak pewne uwarunkowania, które zwalniają przewoźnika z odpowiedzialności.

4. […] przewoźnik jest zwolniony od swej odpowiedzialności, jeżeli zaginięcie lub uszkodzenie towaru powstało ze
szczególnego niebezpieczeństwa wynikającego z jednej lub kilku nastepujących przyczyn :
a. użycie pojazdów otwartych i nie przykrytych opończą, jeżeli to użycie było wyraźnie uzgodnione i zaznaczone w liście przewozowym;
b. brak lub wadliwe opakowanie, jeżeli towary, ze względu na swe naturalne właściwości, w razie braku lub wadliwego opakowania, narażone są na zaginięcie lub uszkodzenie;
c. manipulowanie, ładowanie, rozmieszczenie lub wyładowanie towaru przez nadawcę lub przez odbiorcę albo przez osoby działające na rachunek nadawcy lub odbiorcy;
d. naturalne właściwości niektórych towarów, mogące powodować całkowite lub częściowe ich zaginięcie albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, samoistne wewnętrzne zepsucie, wyschnięcie, wyciek, normalny ubytek lub działanie robactwa i gryzoni;
e. niedostateczność lub wadliwość cech lub numerów na sztukach przesyłki;
f. przewóz żywych zwierząt.