Prowadzenie każdej działalności zarobkowej wiąże się z kwestią płatności. Jednym z najbardziej istotnych problemów pojawiających się w tej materii jest kwestia dotycząca przedawnienia roszczeń, czyli określenia czasu, w którym możliwe jest skuteczne dochodzenie zapłaty. Przedawnienie ma za zadanie zapewnić stabilizację obrotu prawnego. Ma ono chronić przed sytuacjami, które powodowałyby długotrwały brak pewności związany z zobowiązaniami pieniężnymi. Przedsiębiorcy powinni mieć więc na uwadze, że jeśli nie zabezpieczą w odpowiednim czasie swoich roszczeń, mogą stracić możliwość uzyskania należnych pieniędzy.

Czym właściwie jest przedawnienie?

Ogólne unormowania dotyczące przedawnienia roszczeń w prawie polskim zostały umieszczone w art. 117–125 KC. Wynika z nich, iż co do zasady, przedawnieniu ulegają wszelkie roszczenia majątkowe. Roszczenie przedawnione doznaje dużego osłabienia. Przejawia się to w ten sposób, iż w przypadku wystąpienia z roszczeniem, które uległo przedawnieniu, ten przeciwko komu przysługuje roszczenie może uchylić się od jego spełnienia poprzez podniesienie zarzutu przedawnienia. Podniesienie takiego zarzutu jest niezbędne, gdyż sądy nie badają przedawnienia roszczeń z urzędu.

Powstaje więc sytuacja, że mimo istnienia roszczenia, należne świadczenie staje się trudne, a czasami wręcz niemożliwe, do ściągnięcia. W art. 118 Kodeksu cywilnego określone zostały terminy przedawnienia. Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej wynoszą one 10 lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe i dla roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej wynoszą 3 lata.

Przedawnienie w transporcie krajowym

W odniesieniu do roszczeń z tytułu umowy przewozu ustawowy termin został znacznie skrócony. Zgodnie z art. 792 KC ustawodawca przewidział roczny okres przedawnienia roszczeń z umowy przewozu. Jest to okres krótszy od ogólnego, w związku z tym prowadzący działalność w zakresie przewozu rzeczy powinni szczególnie uważnie pilnować wszystkich przysługujących im roszczeń.

Roczny okres przedawnienia przewiduje również ustawa Prawo Przewozowe w art. 77. Dodatkowo w prawie przewozowym znajdują się dwa wyjątki od rocznego terminu przedawnienia:

Art. 77 ust. 2. „Roszczenia z tytułu zwłoki w przewozie, która nie spowodowała ubytku lub uszkodzenia przesyłki, przedawniają się z upływem 2 miesięcy od dnia wydania przesyłki.

Art. 78 ust. 1.  „Roszczenia przysługujące przewoźnikowi przeciwko innym przewoźnikom (art. 5 i 6) przedawniają się z upływem 6 miesięcy od dnia, w którym przewoźnik naprawił szkodę, albo od dnia, w którym wytoczono przeciwko niemu powództwo.”