Transport ładunków nienormatywnych cechuje się niecodzienną działalnością usługową, gdzie każde zlecenie jest indywidualnie opracowywane. Jak będzie wyglądał taki transport? 

Od tego jak będzie wyglądał taki transport zależy rodzaj ładunku, trasa przewozu, sprzęt jaki powinien zostać do tego oddelegowany oraz obsługa techniczna.

Kalkulacja

Pierwszym etapem z jakim spotyka się spedytor ponadgabarytowy to etap kalkulacji – rozpoznania.   W rozpoznaniu należy starannie zwrócić uwagę na określenie specyfikacji ładunku:

• wymiary
• waga
• środek ciężkości
• punkty podparcia
• punkty mocowania
• rysunek techniczny lub/i zdjęcie ładunku.

Dobór sprzętu część 1 – ciągnik

Po ustaleniu powyższych informacji jesteśmy w stanie dobrać odpowiedni sprzęt pod dany ładunek. Ciągniki, które są wykorzystywane w transporcie nienormatywnym dzielą się na dwie kategorie:

• ciągniki siodłowe
• ciągniki balastowe.

Ciągnik siodłowy to pojazd, którego zadaniem jest ciągnięcie innego pojazdu drogowego bez napędu własnego, czyli przede wszystkich naczep. Naczepa jest podpinana do ciągnika siodłowego poprzez siodło.

Ciągnik balastowy to pojazd, który jest przystosowany do ciągnięcia naczep o dużej ładowności. Charakteryzuje go krótka skrzynia ładunkowa, na której jest umieszczony balast. Zadaniem balastu jest dociążanie napędzanych kół. Masa własna ciągnika balastowego jest zazwyczaj dużo większa od ciągnika siodłowego.

Dobór sprzętu część 2 – naczepa

Po dobraniu odpowiedniego ciągnika pod dany ładunek przechodzimy do wyboru kolejnego sprzętu jakim jest naczepa. Niezależnie od rodzaju wszystkie naczepy oraz przyczepy są wyposażone w zespoły i układy:

• układ hamulcowy i instalację pneumatyczną/hydrauliczną
• mechanizm skrętu
• instalację elektryczną
• układ jezdny
• platformę (podłogę) ładunkową zamocowaną do ramy nośnej
• ramę jako główny element struktury nośnej pojazdu
• podpory przednie i tylne.

Najbardziej popularne typy naczep to:

• platforma
• platforma mega
• niskopodwoziowe (semi low-loader)
• zagłębiane (low-loader)
• rozciągane (telesattel)
• pojazd modułowy.

Naczepy typu platforma to naczepy z otwartą przestrzenią ładunkową. Wysokość podłogi (wysokość umieszczenia ładunku) najczęściej wynosi 1,3 m.

Naczepy typu platforma mega to również naczepa z otwartą przestrzenią ładunkową. Różnica pomiędzy „zwykłą” platformą to wysokość podłogi – w tym przypadku waha się ona w przedziale 0,95 – 1,1 m.

Naczepy niskopodłogowe jak sama nazwa wskazuje są naczepami, których platforma ładunkowa (podłoga) jest położona znacznie niżej niż w typowej naczepie. Wysokość podłogi waha się zazwyczaj w granicach 0,9 – 1 m (choć istnieją wyjątki np. naczepy o wysokości podłogi 0,8 m). Naczepy te są najczęściej wyposażone w:

• hydrauliczne rampy wjazdowe
• poszerzenia
• skrętne osie (ostatnia bądź wszystkie)
• możliwość wjazdu na balkon (wyższa część przestrzeni ładunkowej oparta na siodle).

W zależności od typu naczepy istnieje możliwość rozciągnięcia jej pokładu (podłogi). Ładowność zależy od ilości osi. Podłogi w niektórych naczepach posiadają specjalne zagłębienia do kół dla maszyn.

Naczepy niskopodwoziowe są to naczepy, które są rozwiązaniem przeznaczonym do transportu wysokich ładunków. Naczepy te są najczęściej wyposażone w:

• regulowany hydraulicznie i wyczepiany balkon
• skrętne osie
• dwa poziomy montażu podłogi
• poszerzenia
• najazdy
• zagłębienie koparkowe w tylnym wózku.

Tak jak w przypadku naczepy niskopodłogowej istnieje możliwość rozciągnięcia jej pokładu (podłogi) bądź wstawienia przedłużek. Ładowność zależy od ilości osi. W naczepach typu low-loader wyróżniamy następujące typy pokładów:

• standard
• kessel (do przewozu zbiorników)
• bagger (pokład do transportu np. wysokich maszyn budowlanych)
• flashget (do ładunków, które potrzebują pełnego podparcia).

Naczepy typu telesattel są przeznaczone do transportu ładunków dłużycowych. Są one rozciągane, a ich ładowność zależy od ilości osi. Najczęściej wszystkie osie są skrętne. Naczepy telesattel możemy spotkać jako naczepy typu mega – to znaczy o obniżonej wysokości pokładu (0,95 – 1,1 m).

Pojazd modułowy to pojazd przeznaczony do ekstremalnie ciężkich ładunków. W zależności od ładunku istnieje możliwość zastosowania odpowiedniej konfiguracji modułów (wózków) w zależności od zapotrzebowania. Wszystkie osie są skrętne, kierowane pilotem.

Planowanie trasy

Po dobraniu odpowiedniego sprzętu pod konkretny ładunek należy zaplanować trasę przewozu. Wytyczając daną trasę należy mieć na uwadze m.in:

• promienie zakrętów oraz skrzyżowań dróg
• prześwity poziome oraz pionowe
• nośność wiaduktów oraz mostów
• ewentualną konieczność demontażu elementów infrastruktury drogowej.

W przypadku transportów wymagających uzyskania zezwolenia kategorii VII należy pamiętać o tym, że istnieje możliwość zrobienia objazdów trasy bądź zlecenia ekspertyz obiektów inżynieryjnych.

Wszelkie koszty związane z wyznaczeniem i przygotowaniem trasy przewozu w części lub całości ponosi podmiot podejmujący się transportu. Najczęściej zdarza się tak, iż faktyczna droga przejazdu jest wielokrotnie dłuższa niż bezpośrednia odległość między miejscem załadunku a rozładunku.

Koszty dodatkowe

Po wytyczeniu trasy przewozu należy przejść do kolejnego kroku, czyli określenia kosztów dodatkowych. Koszty dodatkowe czyli koszty związane m.in. z:

• pilotażem
• zezwoleniami
• objazdami trasy
• ekspertyzami
• demontażami.

W poprzednim artykule określiliśmy ilość Pilotów jaka jest wymagana w Rozporządzeniu Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 23/05/2012 w sprawie pilotowania pojazdów nienormatywnych (dla przypomnienia: 23 x 3,2 x 4,5 m; 60 t – 1 Pilot; 30 x 3,6 x 4,7 m; 80 t – 2 Pilotów). Należy jednak pamiętać, że specyfika danego transportu może wymagać, aby było ich więcej.